| angielski |
łaciński |
Grupa |
Okres |
Liczba
atomowa |
Liczba
masowa |
Stan
skupienia |
Konfiguracja
elektronowa |
| Zyrconium |
Zirconium |
IVB (4) |
5 |
40 |
91.224 |
ciało stałe |
Konfiguracja elektronowa: 1s22s22p63s23p64s23d104p65s24d2
| Liczba elektronów: | 40 |
| Liczba neutronów: | 51 |
| Liczba protonów: | 40 |
| Elektroujemność (Allred-Rochow, Pauling): | 1.22, 1.33 |
| Stopień utlenienia: | +4 |
| Przewodność elektryczna: | 23.3*105 1/( *m) |
| Gęstość (293 K): | 6.51 g/cm3 |
| Temperatura topnienia: | 4377°C, 4650 K |
| Temperatura wrzenia: | 3470°C, 3743 K |
| Ciepło topnienia: | 16 kJ/mol |
| Ciepło parowania: | 58.2 kJ/mol |
| Przewodność cieplna: | 22.7 W/(m*K) |
Cyrkon jest srebrzystobiałym metalem przejściowym należącym do 4 grupy układu okresowego. Charakteryzuje się małą ściśliwością i dużą wytrzymałością mechaniczną. Występuje w dwóch odmianach alotropowych. W niskich temperaturach (bliskich zera bezwzględnego) wykazuje nadprzewodnictwo. Jest paramagnetykiem.
Cyrkon jest metalem mało aktywnym chemicznie w temperaturze pokojowej. W wysokiej temperaturze reaguje z tlenem, wodorem, azotem, węglem i parą wodną. Z powietrzem reaguje w temperaturze pokojowej pokrywając się pasywującą warstwą dwutlenku cyrkonu ZrO2. Powoli reaguje z kwasami mineralnymi. Reaguje z kwasem fluorowodorowym, tworząc łatwo rozpuszczalne heksafluorocyrkoniany [ZrF6]2-. Cyrkon pochłania wodór i tlen. Metal ten występuje na +3 i +4 stopniu utlenienia.
Cyrkon wykorzystuje się do konstrukcji osłon reaktorów atomowych. Jest on też cennym dodatkiem stopowym - nadającym twardość i ciągliwość. Cyrkon służy również do wykonywania elementów lamp rtęciowych oraz lamp z włóknem cyrkonowym, dających światło zbliżone do słonecznego. Dwutlenek cyrkonu ZrO2 stosuje się do sporządzania szlachetnej ceramiki żaroodpornej.
Cyrkon jest dość powszechnym pierwiastkiem w naturze ale występuje w małych stężeniach. Najważniejsze jego minerały to: cyrkon ZrSiO4 i baddeleit ZrO2. Bogate złoża rud cyrkonu (zawierające do 3% hafnu) znajdują się w Australii, Rosji i Brazylii. Zajmuje pod względem rozpowszechnienia w skorupie ziemskiej 19 miejsce (procenty wagowe).
Odkryty przez: Martin Klaproth
Miejsce odkrycia: Niemcy
Rok odkrycia: 1789
Pochodzenia nazwy: Od perskiego słowa "zargun" - "podobny do złota", określającego minerał cyrkon ZrSiO4
|