| angielski |
łaciński |
Grupa |
Okres |
Liczba
atomowa |
Liczba
masowa |
Stan
skupienia |
Konfiguracja
elektronowa |
| Beryllium |
Beryllium |
II A |
2 |
4 |
9,012182 |
ciało stałe |
2s2 |
| Liczba elektronów: | 4 |
| Liczba neutronów: | 5 |
| Liczba protonów: | 4 |
| Elektroujemność (Allred-Rochow, Pauling): | 1.47, 1.57 |
| Przewodność elektryczna: | 250*105 1/(m*) |
| Gęstość (293 K): | 1.848 g/cm3 |
| Temperatura topnienia: : | 1278 °C 1551 K |
| Temperatura wrzenia: | 2970 °C 3243 K |
| Ciepło topnienia: | 13 kJ/mol |
| Ciepło parowania: | 292.4 kJ/mol |
| Przewodność cieplna: | 200 W/(m*K) |
Beryl rozpoczyna drugą grupę układu okresowego - berylowce. Jest metalem o jasnoszarej barwie, twardym i kruchym. Jest pierwiastkiem dość rzadkim. Zabarwione odmiany mineralnego berylu znane są jako kamienie szlachetne - zielony szmaragd i zielonkawoniebieski akwamaryn. Wykazuje on właściwości diamagnetyczne.
Beryl jest średnio aktywny chemicznie. Na powietrzu w temperaturze pokojowej pokrywa się warstewką tlenku. Metal ten nie ulega działaniu wody ponieważ na powierzchni tworzy się cienka warstewka ochronna wodorotlenku berylu Be(OH)2. Z azotem tworzy azotek Be3N2 w temperaturze 1300 K. Reaguje na gorąco z fluorowcami tworząc odpowiednie halogenki. Sproszkowany beryl spala się w parach siarki tworząc siarczek BeS. Beryl ulega na zimno działaniu rozcieńczonych kwasów nieutleniających a na gorąco również utleniających. Beryl rozpuszcza się pod działaniem zasad ponieważ jego wodorotlenek
jest amfoteryczny: Be(OH)2 + 2 NaOH Na2[Be(OH)4]
Beryl znalazł szerokie zastosowania: Wykorzystuje się go w technice rentgenowskiej, ponieważ jest przezroczysty dla promieniowania X. Jest sztucznym źródłem neutronów w mieszaninie z solami radu, aktynu lub polonu. Jest on jedynym lekkim metalem, który ma wysoką temperaturę topnienia i dużą wytrzymałość mechaniczną. Stosowany jest więc przy budowie samolotów , rakiet i pojazdów kosmicznych. Berylu używa się jako czynnika odtleniającego przy odlewie miedzi, żelaza i magnezu. Stopy berylu z miedzią, kobaltem, żelazem, niklem, srebrem lub glinem są wykorzystywane do wyrobu przyrządów nie powodujących iskrzenia, lekkich, twardych i odpornych chemicznie.
Beryl jest dość rzadkim pierwiastkiem. Pod względem rozpowszechnienia (w procentach wagowych) w skorupie ziemskiej zajmuje 43 miejsce. Głównym minerałem, w którym występuje jest beryl Be3Al2[Si6O18]. Bardzo często towarzyszy rudom glinu.
Odkryty przez: L. Vauquelin, Fredrich Wöhler
Miejsce odkrycia: Francja/Niemcy
Rok odkrycia: 1798
Pochodzenia nazwy: Od nazwy minerału - berylu
Beryl został odkryty w 1798 roku przez francuskiego chemika L. Vauquelina w minerale berylu. Wolny metal otrzymał w 1828 roku F. Wöhler w procesie redukcji chlorku berylu BeCl2 metalicznym potasem.
|